Το πρώτο κρουαζιερόπλοιο της αρχαιότητας διέθετε κήπο, ενυδρείο, γυμναστήριο, λουτρά με ζεστό νερό, ναό και βιβλιοθήκη
Ο Βασιλιάς των Συρακουσών, Ιέρων ο Β’, ανιψιός του Αρχιμήδη, θέλησε να βοηθήσει τις πληγείσες από λιμό περιοχές της Ρώμης και Αλεξάνδρειας, προμηθεύοντάς τες με μεγάλες ποσότητες σιτηρών.
Όμως επειδή η απόσταση μεταξύ Συρακουσών και Αλεξάνδρειας ήταν μεγάλη αλλά και λόγω του “ανταγωνισμού” των Ελληνιστικών πόλεων περί των τεχνολογικών επιτευγμάτων και καινοτομιών, θέλησε και έδωσε εντολή να κατασκευαστεί ένα πλοίο το οποίο ναι μεν θα ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να χωρέσει αρκετά μεγάλες ποσότητες σιτηρών, να ήταν σε θέση δε το εν λόγω πλοίο να αμυνθεί σε περίπτωση πειρατικών επιθέσεων.
Αποτέλεσμα, ήταν να κατασκευαστεί και να ναυπηγηθεί ένα πλοίο εντυπωσιακό και μοναδικό για την εποχή εκείνη, το οποίο ήταν ταυτόχρονα εμπορικό, επιβατικό και πολεμικό!
Έτσι το πλοίο ονομάσθηκε Συρακουσία, δηλ. η κυρία των Συρακουσών. Τη μοναδική περιγραφή περί της λειτουργίας του πλοίου έκανε ο Μοσχίων, έργο το οποίο έχει χαθεί, αλλά υπάρχει μια περιληπτική περιγραφή που συμπεριέλαβε ο Αθήναιος στο έργο του “Περί Δειπνοσοφιστών”.
Το πλοίο ναυπηγήθηκε από τον στενό φίλο του Ιέρωνος, Αρχία του Κορινθίου. Το μήκος του ήταν 80m και το πλάτος του περίπου 35m.
Η Συρακουσία είχε εκτόπισμα μεγαλύτερο από 5,000 τόνους, ενώ, για την κατασκευή του χρειάστηκε ένα έτος και ξυλεία περίπου όσο χρειαζόταν για την κατασκευή περίπου 60 τριηρών. Χιλιάδες κορμοί δέντρων από την Αίτνα θυσιάστηκαν για να ολοκληρωθεί αυτό το μεγαλειώδες επίτευγμα της Ελληνιστικής Ναυπηγικής.
Ήταν το πρώτο καταμαράν με δυο πλοία ενωμένα μαζί. Είχε τρία καταστρώματα, τρείς εισόδους, τεράστιες στριφογυσιστές κλίμακες. Υπάρχει και περιγραφή της προστασίας του κύτους από βιορρύπανση (κοχύλια, φύκια), συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης με τρίχες αλόγου και πίσσα και φύλλα μολύβδου. Αυτό μπορεί να είναι το πρώτο παράδειγμα προληπτικής αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (που έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει την προσκόλληση ρυπαντικών οργανισμών αντί να τους αφαιρεί).
Από Robert von Spalart – Scan from the original work, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15235678
Καθελκύστηκε ημιτελής με την βοήθεια του κοχλία του Αρχιμήδη, ενώ μερικοί ερευνητές εικάζουν ότι την τελειοποίηση του πλοίου πέτυχε ο ίδιος ο Αρχιμήδης, με την τοποθέτηση ειδικού κοχλία στις δεξαμενές νερού, για την άντληση των υδάτων απ’ τα έγκατα του πλοίου.
Ο ιστορικός Μοσχίων της Φασέλης είπε ότι η Συρακουσία μπορούσε να μεταφέρει φορτίο περίπου 1600 έως 1800 τόνων και χωρητικότητα 1.942 επιβατών. Υποτίθεται ότι έφερε περισσότερους από 200 στρατιώτες, καθώς και έναν καταπέλτη .
Η εμφάνιση του πλοίου
Δεν είναι πολλά γνωστά για την εξωτερική εμφάνιση του πλοίου, αλλά ο Αθηναίος περιγράφει ότι το πάνω κατάστρωμα, το οποίο ήταν φαρδύτερο από το υπόλοιπο πλοίο, στηριζόταν από όμορφα κατασκευασμένους ξύλινους άτλαντες αντί για απλά ξύλινες κολώνες.
Επιπλέον, το επάνω κατάστρωμα περιείχε οκτώ πύργους, εξοπλισμένους με δύο τοξότες και τέσσερις πλήρως οπλισμένους άνδρες σε κάθε πύργο. Στην πλώρη του πλοίου υπήρχε μια υπερυψωμένη εξέδρα για μάχες, στην κορυφή της οποίας υπήρχε ένας γιγάντιος καταπέλτης. 20 σειρές κουπιών θα ήταν επίσης ορατές από το εξωτερικό, και πιθανώς ένας περίπατος με λουλούδια και σκηνές για χρήση από τους επιβάτες.
Σύμφωνα με τον Αθηναίο, το πλοίο ήταν όμορφα διακοσμημένο με υλικά όπως ελεφαντόδοντο και μάρμαρο , ενώ όλοι οι δημόσιοι χώροι ήταν επιστρωμένοι με ψηφιδωτά που απεικονίζουν ολόκληρη την ιστορία της Ιλιάδας. Το πλοίο είχε βιβλιοθήκη, σαλόνια δεκάδες χώρους για συμπόσια με αντίστοιχα ανάκλιντρα και γυμνάσιο για χρήση από τους επιβάτες, καθώς και ένα ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη.
Όσον αφορά την άνεση των επιβατών, η Συρακουσία θα ήταν το αντίστοιχο του Τιτανικού σε σύγκριση με άλλα πλοία της εποχής. Ο πρωτοποριακός σχεδιασμός και το τεράστιο μέγεθος της επέτρεψαν τη δημιουργία διαφόρων χώρων αναψυχής στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένου ενός κήπου, ενός ενυδρείου με ψάρια και εσωτερικών λουτρών με ζεστό νερό. Τα χαμηλότερα επίπεδα του πλοίου προορίζονταν για το πλήρωμα και τους στρατιώτες του πλοίου, ενώ τα ανώτερα για τη χρήση των επιβατών.
Στο πλοίο υπηρετούσαν 40 εκπαιδευμένοι ναύτες.
Στο Α’ κατάστρωμα: σε κάθε πλευρά του υπήρχαν 4 πυργίσκοι, υπήρχε επίσης ένας καταπέλτης, εφτά βαλλίστρες, χελώνες, άγκιστρα κλπ.
Στο Β’ κατάστρωμα: πολυτελή λουτρά, ένας ναΐσκος της Αφροδίτης στην πλώρη, γυμναστήριο, μια βιβλιοθήκη καθώς και άλλες εγκαταστάσεις αναπαύσεως & ψυχαγωγίας.
Στο Γ’ κατάστρωμα: ένας στάβλος χωρητικότητας είκοσι αλόγων, μεγάλες αποθήκες εφοδιασμού, το αντλιοστάσιο, τις δεξαμενές του νερού, μύλους, φούρνους, εργαστήρια και άλλα.
Η Συρακουσία έπλευσε μόνο μία φορά, γύρω στο 240 π.Χ., από τις Συρακούσες της Μεγάλης Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια του Πτολεμαϊκού Βασιλείου. Καθώς ήταν υπερβολικά μεγάλο πλοίο για την εποχή της, δεν ήταν δυνατόν να δέσει σε κανένα λιμάνι της Μεσογείου και έτσι έμεινε στην Αλεξάνδρεια, όπου και μετονομάστηκε σε Αλεξάνδρεια
Ο.. ανταγωνισμός
Ο γιος του Πτολεμαίου προσπάθησε να ξεπεράσει τη Συρακουσία. Διέταξε την κατασκευή ενός τεράστιου πολεμικού πλοίου , μιας τεσσαρακοντήρης, μήκους 420 ποδιών και που έφερε περισσότερους από 4.000 κωπηλάτες και 2.850 στρατιώτες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήταν σχεδόν ακίνητο.
Η ιστορία πίσω από το «Εύρηκα»
Ο Βρετανός κλασικός μελετητής Armand D’Angour υποστήριξε ότι η κατασκευή της Συρακουσίας από τον Αρχιμήδη κατ’ εντολή του Ιέρωνα Β’ αποτελεί τη βάση της πιο απίθανης ιστορίας.
Είπε ο Βιτρούβιος ότι ο Ιέρων ζήτησε από τον Αρχιμήδη να εκτιμήσει την περιεκτικότητα σε μέταλλο μιας κατασκευασμένης χρυσής κορώνας. Λέγεται ότι το τελευταίο οδήγησε στο μνημειώδες «Εύρηκα» του Αρχιμήδη (ανακάλυψη του Αρχιμήδη για τον τρόπο υπολογισμού της πυκνότητας ενός αντικειμένου).
