Στην Ιαπωνία αποφάσισαν να πάνε το… προξενιό σε άλλο επίπεδο. Οι γονείς ενήλικων ανδρών και γυναικών κάνουν ουσιαστικά «ραντεβού στα τυφλά» προκειμένου να βρουν το κατάλληλο ταίρι για τα παιδιά τους που για διάφορους λόγους δεν έχουν παντρευτεί.
Τις συνεδρίες που διεξάγονται κατά βάση στην πόλη της Οσάκα, οι ντόπιοι τις αποκαλούν «omiai» και συγκεντρώνουν κάθε φορά περί τους 60 γονείς που περνούν από… κόσκινο στο speed-dating τις υποψήφιες νύφες και τους υποψήφιους γαμπρούς σε συζητήσεις με τα… πιθανά πεθερικά.
Κάθε γονιός έχει συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις του τύπου αν τα παιδιά τους θα ήταν διατεθειμένα να αλλάξουν τόπο κατοικίας σε περίπτωση γάμου. Μαζί έχουν και φωτογραφίες των παιδιών τους, οι περισσότεροι των οποίων είναι στα 30 και τα 40 τους – η μικρότερη ηλικία είναι 28 και η μεγαλύτερη 51.
Ένα ζευγάρι 80χρονων που βρέθηκε σε μια τέτοια συνάντηση, μιλώντας στο CNN, εξήγησε το κίνητρο πίσω από την απόφασή του. Ανέφεραν ότι ο 49χρονος γιος τους περνάει πολύ χρόνο στη δουλειά για να δώσει σημασία στην ερωτική του ζωή. Πάντα ήθελαν εγγόνια και έτσι αποφάσισαν να δοκιμάσουν αυτή τη μέθοδο, για την οποία διάβασαν σε μια εφημερίδα.
Ένα άλλο ζευγάρι, στα 70 τους, είπε ότι η 42χρονη κόρη τους δεν βγαίνει ραντεβού επειδή θέλει να είναι ελεύθερη να κάνει παρέα με τους φίλους της όποτε θέλει. Θέλουν κάποιον που να μπορεί να φροντίσει την κόρη τους και λένε ότι εκείνη δεν έχει κανένα πρόβλημα που θα αναλάβουν οι γονείς της την αναζήτηση.
Θεωρούν ότι το να εμπλέκονται μόνο οι γονείς στην αρχή έχει τα πλεονεκτήματά του. Μπορούν να είναι πιο ειλικρινείς μιλώντας για το τι θέλουν και τι δεν θέλουν τα παιδιά τους, ενώ εκείνα θα αποφύγουν έτσι τις αμήχανες συζητήσεις που μπορούν να χαλάσουν μια σχέση.
Leaving the young to speed-date doesn’t seem to be working in Japan. Their parents are stepping in. https://t.co/IKr30iX1UF
— CNN International (@cnni) September 3, 2023
Το δημογραφικό πρόβλημα και τα εμπόδια του γάμου
Η Ιαπωνία, ένα έθνος που χαρακτηρίζεται για την εργασιομανία του, αλλά και τις ιδιαίτερες παραδόσεις του, καταγράφει όπως και όλες οι ανεπτυγμένες δυτικού τύπου κοινωνίες, δημογραφικό πρόβλημα.
Το 2021, ο αριθμός των νέων γάμων που καταγράφηκαν μειώθηκε σε 501.116, ο μικρότερος από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, και ο μισός σε σχέση με τον αριθμό που καταγράφηκε τη δεκαετία του 1970. Και όταν οι άνθρωποι παντρεύονται, το κάνουν σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής τους, αφήνοντας λιγότερο χρόνο για να κάνουν παιδιά.
Η μέση ηλικία γάμου το 2021 ήταν τα 34 χρόνια για τους άνδρες και τα 31 για τις γυναίκες, από 31 και 27 αντίστοιχα το 1990.
Παράλληλα με την πτώση των γάμων παρατηρείται και μια πτώση του δείκτη γονιμότητας, ο οποίος πέρυσι έφτασε στο χαμηλό επίπεδο ρεκόρ του 1,3, πολύ κάτω από το 2,1 που απαιτείται για τη διατήρηση ενός σταθερού πληθυσμού.
Νωρίτερα φέτος, ο πρωθυπουργός Φουμίο Κισίντα παρουσίασε ένα σχέδιο πολλών τρισεκατομμυρίων γιεν με στόχο την αύξηση του ποσοστού γεννήσεων. Μεταξύ των κινήτρων που προσφέρονται στους γονείς είναι ένα μηνιαίο επίδομα 15.000 γιεν (95 ευρώ) για κάθε παιδί που αποκτούσαν έως δύο ετών και 10.000 γιεν (63 ευρώ) για τα παιδιά άνω των τριών ετών.
Πέραν αυτού, όμως, καταγράφεται κι άλλη μια τάση. O Τζέιμς Ρέιμο, ειδικός στις Σπουδές Ανατολικής Ασίας στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, επισημαίνει στο CNN, ότι οι νέοι της Ιαπωνίας θέλουν να παντρευτούν – σε ποσοστό 80% σύμφωνα με περσινή έρευνα – αλλά πιστεύουν ότι τα εμπόδια που υπάρχουν στο δρόμο τους είναι ανυπέρβλητα.
Οι νέοι Ιάπωνες αντιμετωπίζουν κακές προοπτικές απασχόλησης και στάσιμους μισθούς από τη δεκαετία του 1990, εξηγεί. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, ο μέσος ετήσιος μισθός στην Ιαπωνία αυξήθηκε μόνο κατά 5% από το 1991 έως το 2021 – ενώ σε άλλες οικονομίες της G7, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, αυξήθηκε κατά 34%.
Το υψηλό κόστος ζωής και οι διαβόητα πολλές ώρες εργασίας χειροτερεύουν τα πράγματα. «Αν δουλεύεις 70 ώρες την εβδομάδα, τότε φυσικά και δεν θα έχεις κατάλληλο σύντροφο, γιατί δεν έχεις χρόνο να τον γνωρίσεις», λέει.
Στους διαδρόμους των σούπερ μάρκετ τα ράφια είναι γεμάτα από μικρά συσκευασμένα γεύματα για ένα άτομο. Οι δρόμοι των πόλεων, επίσης, είναι γεμάτοι από μικροσκοπικά διαμερίσματα κομμένα και ραμμένα στα μέτρα της εργένικης ζωής. «Πρόκειται για μια χώρα που έχει σχεδιαστεί για να κάνει τη ζωή των εργένηδων όσο το δυνατόν πιο εύκολη», προσθέτει ο Ρέιμο.
Για τις γυναίκες, το οικονομικό κόστος δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η Ιαπωνία παραμένει μια άκρως πατριαρχική κοινωνία στην οποία οι παντρεμένες γυναίκες αναμένεται συχνά να αναλάβουν το ρόλο του φροντιστή. «Παρόλο που υπάρχει νομική ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, στην πραγματικότητα υπάρχει μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι οι γυναίκες πρέπει να γεννούν παιδιά και να τα μεγαλώνουν, ενώ οι άνδρες πρέπει να εργάζονται εκτός σπιτιού».
