Τη φωτογραφία με την παλιά Θεσσαλονίκη ανέβασε ο Ζαχαρίας Σεμερτζίδης, στην ομάδα “Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης”, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ιστορική λήψη, καθώς είναι το πρώτο φωτογραφικό ντοκουμέντο, που εμφανίζει την πόλη όπως ήταν, πριν την κατεδάφιση του τείχους.
Η φωτογραφία δείχνει τη Θεσσαλονίκη το 1860, λίγα χρόνια πριν την κατεδάφιση του παραθαλάσσιου τείχους της πόλης και είναι ομολογουμένως εξαιρετικά εντυπωσιακή.
Ο κ. Σεμερτζίδης έγραψε συγκεκριμένα: ” Η μοναδική μέχρι σήμερα φωτογραφική αποτύπωση της παραλίας της Θεσσαλονίκης πριν από την κατεδάφιση του παραθαλάσσιου τείχους. Χρονολογία κατά προσέγγιση στα μέσα της δεκαετίας του 1860, οπωσδήποτε πριν το 1867. Μια ιστορική λήψη για την οποία όλοι εμείς στις Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης αισθανόμαστε δικαιολογημένα υπερήφανοι που έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε να σχολιάσουμε και να την κάνουμε γνωστή στα μέλη μας και σε όλους όσους ενδιαφέρονται για το παρελθόν της πόλης μας”.
Η φωτογραφία εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας
Σύμφωνα με τους διαχειριστές της σελίδας, το φωτογραφικό ντοκουμέντο εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας (Magyar Nemzeti Levéltár) και περιλαμβάνεται σε άλμπουμ με τίτλο «Κωνσταντινούπολη» το οποίο δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1860 από τους διάσημους Αρμενικής καταγωγής φωτογράφους αδελφούς Αμπντουλλάχ.
Τo άλμπουμ δεν φέρει ημερομηνία, ούτε τα ονόματα των δημιουργών του, ενώ το περιεχόμενο των φωτογραφιών αναφέρεται εν συντομία στα γαλλικά. Ξέρουμε ωστόσο ότι τόσο αυτό, όσο και ένα δεύτερο, επίσης των αδελφών Αμπντουλλάχ στάλθηκαν το 1867 στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού, όπου αποκόμισαν μεγάλη αναγνώριση. Το πιθανότερο είναι ότι οι φωτογραφήσεις και τα άλμπουμ έγιναν κατόπιν επιθυμίας της Οθωμανικής κυβέρνησης προκειμένου να προβληθεί η αυτοκρατορία στο εξωτερικό.
Το άλμπουμ ανήκε αρχικά στην οικογένεια Festetics, μελών της υψηλής Αυστοουγγρικής αριστοκρατίας με καταγωγή την Κροατία. Θεωρείται ότι η οικογένεια Festetics το αγόρασε το 1867 στη Γαλλία, στη διάρκεια αυτής της έκθεσης. Αφού παρέμεινε επί πολλές δεκαετίες κτήμα της οικογένειας Festetics, σήμερα ανήκει στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας.
Τα τείχη συμπληρώθηκαν και συντηρήθηκαν πολλές φορές κατά τους βυζαντινούς αιώνες και την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Στη φωτογραφία σημειώνονται οι χρήσεις εκείνης της εποχής αλλά και που βρίσκονται οι σημερινές οδοί.
Στην πανοραμική λήψη αποτυπώνονται τα θαλάσσια τείχη που βρίσκονται πάνω στην σημερινή οδό Προξένου Κορομηλά μέχρι και τον πύργο της Αποβάθρας, στη σημερινή περιοχή των Λαδάδικων. Η φωτογραφία αποτελεί μέρος ενός άλμπουμ των Αρμένιων αδερφών Αμπντουλάχ, επίσημων φωτογράφων του Σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ. Τραβήχτηκε από τον Λευκό Πύργο, ενώ εικάζεται ότι πραγματοποιήθηκαν περισσότερες λήψεις από διαφορετικά σημεία, που δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί.
Αποτυπώνονται τα θαλάσσια τείχη της Θεσσαλονίκης, όπως επισκευάστηκαν μετά τον σεισμό του 1829. Διακρίνεται ακόμα η περιοχή από τον Μεβλεβιχανέ μέχρι την παλιά Παλιά Καραντίνα και το πρώτο Τελωνείο στο λιμάνι. Στο βάθος διακρίνονται τα δέντρα του Μπέχτσιναρ και του Δενδροποτάμου. Αυτό που διακρίνει το έμπειρο μάτι του αρχιτέκτονα είναι ο γκρεμισμένος σήμερα Πύργος της Αποβάθρας, ο οκταγωνικός πύργος της Θεσσαλονίκης, αλλά ένα μικρό κομμάτι στεριάς, όπου οι ψαράδες άπλωναν τα πανιά τους και τραβούσαν τα καΐκια τους.
Ο προσεχτικός παρατηρητής και γνώστης της παλιάς πόλης εντοπίζει τον μιναρέ του Χαμζά Μπέη στη σημερινή Βενιζέλου και Εγνατία, και το τριώροφο σπίτι της οικογένειας Χαρίση, όπου αποτέλεσε και το πρώτο αγγλικό προξενείο….
Δείτε το βίντεο όπου ο αρχιτέκτων Γ. Επαμεινώνδας περιγράφει στον Χρίστο Βασιλόπουλο την ιστορική φωτογραφία με τα θαλάσσια τείχη της Θεσσαλονίκης:
