Μερικές φορές, οι άνθρωποι δεν σας κάνουν στην πραγματικότητα μια χάρη, αλλά περισσότερο μια συμφωνία. Φυσικά δεν το λένε ανοιχτά. Αντιθέτως, κάνουν την βοήθεια τους να φαίνεται ως γενναιοδωρία. Και τότε, όταν δεν το περιμένετε, σας υπενθυμίζουν τι έκαναν για εσάς. Ή ακόμα χειρότερα, σας γεμίζουν με υποχρεώσεις που δεν δεχθήκατε ποτέ.
Οι άνθρωποι που συμπεριφέρονται έτσι, κρύβονται πίσω από μια λανθασμένη έννοια της ευγνωμοσύνης. Νομίζουν πως όποτε κάνουν μια χάρη σε κάποιον, είναι σίγουρο πως θα ανταμειφθούν. Ωστόσο, ποτέ δεν τους περνά από το μυαλό ότι το άλλο άτομο ίσως να μην σκέφτεται έτσι. Απλώς εμφανίζονται ζητώντας κάτι σε αντάλλαγμα για τη χάρη που σας έκαναν. Και αν δεν τους το δώσετε, θυμώνουν και κάνουν το θύμα.
«Αυτός που κάνει μια χάρη σε κάποιον που το αξίζει, την λαμβάνει και ο ίδιος» – Αureliο Τeοdοsiο Μacrοbiο
Τελικά συνειδητοποιείτε πως η χάρη δεν ήταν χάρη αλλά παγίδα. Πρόκειται για μια μορφή ελέγχου και χειραγώγησης, ένας μηχανισμός που θα ενεργοποιήσουν όταν τους συμφέρει. Και αυτό που το χαρακτηρίζει ως απάτη είναι ότι πρόκειται για ένα συμβόλαιο το οποίο δεν υπογράψατε ποτέ.
Γιατί σας κάνουν χάρες;
Υπάρχουν καταστάσεις όπου είναι σαφές πότε κάποιος σας κάνει μια χάρη και τότε εσείς του χρωστάτε. Οι πολιτικοί για παράδειγμα. Ή ακόμα μπορεί να συμβαίνει και στην δουλειά. Αν καλύψετε έναν συνάδελφο περιμένετε να το κάνει και αυτός για εσάς όταν το χρειαστείτε. Και στα δύο παραδείγματα υπάρχει ένας παράγοντας που κάνει την εξίσωση ξεκάθαρη: είναι χάρες ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν μια λειτουργική και πρακτική σχέση, δεν είναι απαραίτητα φίλοι ή οικογένεια.
Ένας συνάδελφος ή ένας συνέταιρος ίσως κάνει μια χάρη αλλά είναι ξεκάθαρο πως αυτό συμφέρει και τις δύο πλευρές. Δεν υπάρχει κάποια παγίδα.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για μια πιο κοντινή σχέση, οι χάρες και η ευγνωμοσύνη θα πρέπει να είναι δεδομένες. Βοηθάτε την οικογένεια, τον/την σύντροφο και τους φίλους σας επειδή το θέλετε. Επειδή μπορείτε.
Όταν το κάνετε αυτό νιώθετε ωραία. Δεν σημειώνετε κάπου ότι πλέον σας χρωστάνε.
Όταν η θεραπεία είναι χειρότερη από την ασθένεια
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θυμούνται με ακρίβεια κάθε χάρη που έχουν κάνει. Το χειρότερο είναι πως ζητάνε το αντάλλαγμα τους όταν το θέλουν και με τον τρόπο που το θέλουν. Δεν έγινε ποτέ κάποια συμφωνία και έτσι είναι πιθανό να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή.
Τότε, όταν θα πρέπει να ξεπληρώσετε την χάρη τους, είναι πολύ πιθανό να σας φερθούν με αγένεια ή με άσχημο τρόπο. Δεν είναι απίθανο να γίνουν επιθετικοί αυτοί που ήταν τόσο «γενναιόδωροι» στην αρχή.
Σας κάνουν μια χάρη και έπειτα θυμώνουν. Έχουν εκρήξεις θυμού ή γίνονται υστερικοί. Ακόμα και αν δεν πείτε τίποτα. Αν όμως πείτε κάτι σας υπενθυμίζουν τι έχουν κάνει για εσάς ακόμα πιο θυμωμένα. Μπορούν ακόμα να προβούν και σε σεξουαλική κακοποίηση.
Επιπλέον, αυτά τα άτομα βλέπουν συχνά τον εαυτό τους ως το θύμα. Αυτό συμβαίνει αρκετά στους ανθρώπους με αυτό-λύπηση. Θυμούνται όλα όσα έχουν κάνει καθώς και τις χάρες για τις οποίες δεν πήραν κάτι ως αντάλλαγμα. Αυτό υποστηρίζει την εικόνα τους να φαίνονται ως το θύμα.
Μια χάρη πρέπει να προέρχεται από ευγνωμοσύνη, από την ιδέα ότι οι άνθρωποι πρέπει να βοηθάνε τους άλλους αν μπορούν. Η ανταμοιβή για κάθε χάρη είναι το αίσθημα ικανοποίησης που την συνοδεύει. Γιατί κάποιος να θέλει κάτι παραπάνω από αυτό;
