Ο Βορδιγάλειος Πολτός είναι ένα βιολογικό μυκητοκτόνο διάλυμα που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε ορισμένες καλλιέργειες για να προλάβουμε την εξάπλωση και να ελέγξουμε μερικές μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.
Είναι ένας συνδυασμός γαλαζόπετρας και ασβέστη διαλυμένα στο νερό. Μπορείτε να αγοράσετε ένα έτοιμο σκεύασμα ή να φτιάξετε το δικό σας, πολύ εύκολα στις δόσεις που χρειάζεστε με φθηνά υλικά που μπορείτε εύκολα να προμηθευτείτε
Οι καλύτερη εποχή για να εφαρμόσουμε τον βορδιγάλειο πολτό είναι το φθινόπωρο και η άνοιξη με σκοπό να προστατεύσουμε τα φυτά μας από παθογόνους μύκητες που μπορούν να τα μολύνουν και έτσι να ελαχιστοποιήσουμε τα συμπτώματα και τις ζημιές. Ο πολτός αυτός προλαμβάνει ασθένειες όπως ο περονόσπορος και ωίδιο στο αμπέλι και την μαύρη κηλίδωση στην τριανταφυλλιά. Επίσης, μπορεί να προλάβει ορισμένες ασθένειες που οφείλονται σε βακτήρια, όπως το βακτηριακό κάψιμο στην αχλαδιά και τη μηλιά. Όταν εφαρμόσουμε ψεκασμούς με βορδιγάλειο πολτό την κατάλληλη στιγμή σε αυτές τις καλλιέργειες, οι ασθένειες που προαναφέρθηκαν μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά.
Η ιστορία του Βορδιγάλειου πολτού
Τον 19ο αιώνα, οι ευρωπαϊκές ποικιλίες της αμπέλου υπέφεραν από σοβαρές ασθένειες, κυρίως λόγω παθογόνων που εισήλθαν στην ευρωπαϊκή ήπειρο μαζί με τις αμερικάνικες ποικιλίες αμπέλου, παθογόνα που δεν υπήρχαν στις ευρωπαϊκές καλλιέργειες και οι ντόπιες ποικιλίες αμπέλου δεν είχαν ανθεκτικότητα σε αυτά.
Αυτό οδήγησε σε επιδημίες που προκλήθηκαν από επιβλαβή παθογόνα στους οποίους αυτά τα αμπέλια δεν είχαν αναπτύξει ανθεκτικότητα. Το σοβαρότερο παράσιτο που προκάλεσε τεράστιες ζημιές στους καλλιεργητές ήταν η φυλλοξήρα της αμπέλου,αλλά υπήρχε τεράστιο πρόβλημα και με τα νεοφερμένα είδη μυκήτων που προκαλούν περονόσπορο, ωίδιο και άλλες παρόμοιες μυκητολογικές ασθένειες.
Αφού λοιπόν, χτύπησε ο περονόσπορος ο καθηγητής βοτανικής Pierre-Marie-Alexis Millardet από το πανεπιστήμιο του Μπορντό έκανε έρευνες σχετικά με την ασθένεια αυτή στους αμπελώνες της περιοχής του Μπορντό στη Γαλλία. Ο Millardet διαπίστωσε πως οι αμπελώνες που βρίσκονταν πλησιέστερα στους επαρχιακούς δρόμους δεν είχαν πρόβλημα με τον περονόσπορο και το ωίδιο, ενώ τα αμπέλια που δεν γειτνίαζαν με το δρόμο είχαν σοβαρές ζημιές.
Αφού ρώτησε τους καλλιεργητές, ανακάλυψε πως τα αμπέλια που γειτνίαζαν με τους επαρχιακούς δρόμους είχαν ψεκαστεί από τους αγρότες με ένα μείγμα γαλαζόπετρας και ασβέστη για να αποθαρρύνουν τους περαστικούς να κλέψουν τα σταφύλια και να τα φάνε πριν τα συγκομίσουν.
Αυτό προέτρεψε τον Millardet να δοκιμάσει πειραματικά την αγωγή αυτή. Δημοσίευσε τα ευρήματά του το 1885, και συνέστησε το διάλυμα αυτό για την καταπολέμηση του περονόσπορου. Τα επόμενα χρόνια, η χρήση του βορδιγάλειου πολτού διαδόθηκε και εντυπωσίασε για την αποτελεσματικότητά της. Ο βορδιγάλειος πολτός αποτέλεσε το πρώτο πραγματικό μυκητοκτόνο που οδήγησε στα πρώτα εμπορικά χαλκούχα σκευάσματα του 20ου αιώνα.
Ο τρόπος δράσης του Βορδιγάλειου πολτού
Η δράση του βορδιγάλειου πολτού επιτυγχάνεται με τη βοήθεια των ιόντων χαλκού(Cu2+) που υπάρχουν σ’ αυτό. Τα ιόντα αυτά επηρεάζουν ένζυμα στα σπόρια των μυκήτων κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αναστέλλεται η βλάστησή τους. Αυτό σημαίνει πως ο βορδιγάλειος πολτός θα πρέπει να χρησιμοποιείται προληπτικά, πριν χτυπήσει η μυκητολογική ασθένεια.
Είναι απαραίτητο τα φυτά να ψεκάζονται μέχρι απορροής και να καλύπτονται πλήρως με τον ψεκασμό. Προσκολλάται για μεγάλο διάστημα στο φύλλωμα του φυτού και δεν απομακρύνεται κατά τη διάρκεια της βροχής, αν και μακροπρόθεσμα ξεπλένεται από αυτή. Συνήθως, εφαρμόζεται μόνο μία φορά το χρόνο, το χειμώνα, αλλά προληπτικά εφαρμόζεται και την άνοιξη πριν τις μυκητολογικές εξάρσεις.
Σε ποιες καλλιέργειες χρησιμοποιείται;
Εκτός από τη χρήση του για τον προληπτικό έλεγχο μυκητολογικών ασθενειών στο αμπέλι, ο βορδιγάλειος πολτός χρησιμοποιείται επίσης για τον έλεγχο του περονόσπορού της πατάτας, του εξώασκου της ροδακινιάς, του φουζικλάδιου της μηλιάς, του βακτηριακού καψίματος της αχλαδιάς, του κυκλοκονίου της ελιάς. Έχει έγκριση για χρήση σε βιολογικές καλλιέργειες και χρησιμοποιείται συχνά από μικρούς καλλιεργητές και ερασιτέχνες κηπουρούς που δε θέλουν να ψεκάζουν τα φυτά τους με εμπορικά τοξικά σκευάσματα.
Αναλυτικά για το αμπέλι θα χρησιμοποιήσουμε βορδιγάλειο πολτό σε αναλογία 1,2-1,2-100, για τις ροδακινιές και τις αμυγδαλιές θα χρησιμοποιήσουμε αναλογία 0,5-0,5-100 για τις αχλαδιές και τις μηλιές 0,5-1-100 για την πατάτα και τις ελιές 1,2-1,2-100. Παρακάτω θα δούμε τι σημαίνουν αυτές οι αναλογίες και πως μπορείτε να υπολογίσετε τις ποσότητες γαλαζόπετρας και ασβέστη που χρειάζεστε για να φτιάξετε μόνοι σας το διάλυμά σας.
Πώς θα φτιάξω βορδιγάλειο πολτό για τα φυτά μου;
Για την παρασκευή του βορδιγάλειου πολτού θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε γαλαζόπετρα, σβησμένο ασβέστη και νερό. Γαλαζόπετρα μπορούμε να βρούμε σε κέντρα κήπου και καταστήματα γεωργικών εφοδίων, ενώ τον ασβέστη μπορούμε να τον προμηθευτούμε από μια μάντρα οικοδομικών υλικών. Η μέθοδος παρασκευής είναι πολύ εύκολη και μπορεί να την κάνει ο οποιοσδήποτε εύκολα μόνος του στο σπίτι.
Στις περισσότερες εφαρμογές μας χρησιμοποιούμε βορδιγάλειο πολτό συγκέντρωσης περίπου 1%. Γενικά για να παρασκευάσουμε βορδιγάλειο πολτό με συγκέντρωση 1% θα πρέπει να αναμείξουμε γαλαζόπετρα, ασβέστη και νερό σε αναλογίες 1-1-100. Το πρώτο νούμερο αντιπροσωπεύει την συγκέντρωση γαλαζόπετρας στο διάλυμα, το δεύτερο νούμερο αντιπροσωπεύει την συγκέντρωση ασβέστη και το τρίτο το νερό.
Με απλά λόγια, για να παρασκευάσουμε βορδιγάλειο πολτό 1% (1-1-100) θα πρέπει να διαλύσουμε 100 γραμμάρια γαλαζόπετρας και 100 γραμμάρια ασβέστη σε 10 λίτρα νερού. Με βάση αυτή την αναλογία μπορούμε να υπολογίσουμε τις δόσεις γαλαζόπετρας και ασβέστη για κάθε ποσότητα όγκου που θέλουμε να ψεκάσουμε και για κάθε δοχείο ή ψεκαστήρα που θέλουμε να γεμίσουμε. Ας δούμε αναλυτικά τα βήματα:
- Διαλύουμε 100 γραμμάρια γαλαζόπετρας (αφού πρώτα την έχουμε θρυμματίσει) σε 5 λίτρα νερού. Για να διαλυθεί πλήρως και για να μην μείνουν συσσωματώματα στο διάλυμα, την τοποθετούμε σε λινάτσα και αναδεύομαι καλά στο νερό μέχρι να διαλυθεί τελείως. Στην λινάτσα δεν θα πρέπει να παραμείνουν συσσωματώματα.
- Διαλύουμε 100 γραμμάρια ασβέστη σε 5 λίτρα νερού σε ένα ξεχωριστό δοχείο.
- Ανακατεύοντας το διάλυμα του ασβέστη με ένα ξύλινο κοντάρι, για να αποφύγουμε την καθίζηση ιζήματος, το χύνουμε αργά και σταθερά στο δοχείο που έχουμε τη διαλυμένη γαλαζόπετρα. Αν χρειαστεί προσθέτουμε νερό μέχρι να συμπληρωθούν 10 λίτρα διαλύματος.
- Προσθέτουμε στο διάλυμα 100 γραμμάρια σαπουνιού για να βελτιώσουμε τη διαβρεκτική ικανότητα.
- Γεμίζουμε τον ψεκαστήρα με το διάλυμα περνώντας το πρώτα από μια υφασμάτινη σήτα (τουλπάνι) ώστε να συγκρατήσει μικρούς σβώλους και συσσωματώματα που σχηματίστηκαν σε αυτό και να μην περάσουν στο ψεκαστικό υγρό.
Από τη στιγμή που το παρασκευάσουμε πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε άμεσακαθώς χάνει την αποτελεσματικότητά του όσο περνά ο χρόνος και δεν αποθηκεύεται. Ψεκάζουμε με αυτό όλα τα τμήματα των φυτών, το στέλεχος, το βλαστό και σημεία από τομές και κλαδέματα ώστε να τα προστατεύσουμε.
Συνηθίζεται να ψεκάζουμε δέντρα με βορδιγάλειο πολτό μετά το κλάδεμα για να μη μολυνθούν οι πληγές. Επίσης, ο βορδιγάλειος πολτός δεν συνδυάζεται με άλλα μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα σκευάσματα.
Δεν ψεκάζουμε με βορδιγάλειο πολτό όταν το δέντρο ή τα φυτά μας έχουν σχηματίσει πλήρως το φύλλωμά τους γιατί μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα σε αυτό.
Το διάλυμα αυτό μπορεί να είναι επιβλαβές για τα ψάρια, τα οικόσιτα ζώα και τους γεωσκώληκες, λόγω της πιθανής συσσώρευση χαλκού στο έδαφος.
Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ
