Σύμφωνα με το www.ellinikahoaxes.gr
Η κατανάλωση θειαμίνης (Βιταμίνη Β1), σε οποιαδήποτε ποσότητα, δεν θωρακίζει τον οργανισμό με τρόπο που να απωθεί τα κουνούπια, αποφεύγοντας τα τσιμπήματα.
Σε αναρτήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης και σε ιστοσελίδες κυκλοφορεί ισχυρισμός περί βιταμίνης που απωθεί τα κουνούπια και παρουσιάζεται ως εναλλακτική θεραπεία έναντι φαρμακευτικών εντομοαπωθητικών. Οι σχετικές αναρτήσεις που διακινούνται εδώ και αρκετά χρόνια βασίζονται σε μια δημοσίευση (case report) του 1943 από έναν παιδίατρο της Μινεσότα, ΗΠΑ, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η πρόσληψη Βιταμίνης Β1 ή θειαμίνης μπορούσε να προστατεύσει κάποιον από τα τσιμπήματα κουνουπιών για ένα ολόκληρο καλοκαίρι. Μετέπειτα προσπάθειες από Ιατρικά Ινστιτούτα και κρατικούς φορείς να επαναλάβουν τα φερόμενα αποτελέσματα σε ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές απέτυχαν, ωστόσο ο μύθος είχε ήδη ριζώσει.
Τι ισχύει
Το κουνούπι, το γνωστό σε όλους μάς δίπτερο έντομο με πάνω από 3.000 διαφορετικά είδη, ευθύνεται για τους περισσότερους ανθρώπινους θανάτους που προκαλούνται από ζώα παγκοσμίως. Τα θηλυκά κουνούπια, εκτός από νέκταρ και γύρη, χρειάζονται αίμα προκειμένου να μπορέσουν να ζήσουν και να κάνουν αυγά. Καθώς, λοιπόν, ο ανθρώπινος οργανισμός έρχεται σε επαφή με το έντομο κατά το τσίμπημα, είναι πιθανόν να μολυνθεί εφόσον το κουνούπι μεταφέρει κάποιον ιό, βακτήριο ή παράσιτο, ιδίως το πλασμώδιο της ελονοσίας.
Τα έντομα ονομάζονται φορείς επειδή μεταφέρουν ιούς μέσα στο σώμα τους αλλά δεν βλάπτονται από αυτούς. Πολλές από τις ασθένειες που μεταφέρουν είναι θανατηφόρες και ως αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από ασθένειες που μεταδίδονται μέσω κουνουπιών. Μερικές από τις ασθένειες περιλαμβάνουν την ελονοσία, το Δάγκειο πυρετό, τον πυρετό του Δυτικού Νείλου, τον κίτρινο πυρετό, τον Ζίκα, τη νόσο τσουκουνγκούνια, τη λεμφική φιλαρίαση κ.α. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο εκτιμώμενος αριθμός των θανάτων από ελονοσία το 2021 ανήλθε σε 619.000, με τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών να χαρακτηρίζονται ως η πιο ευάλωτη ομάδα. Ακόμη, το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλ. περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ζουν σε περιοχές με κίνδυνο εμφάνισης Δάγκειου πυρετού.
Στην Ελλάδα, δυνητικός διαβιβαστής του Δάγκειου πυρετού θεωρείται το «κουνούπι τίγρης», το οποίο ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα το 2005 και στην Περιφέρεια Αττικής το 2008 και έκτοτε έχει καταγραφεί η παρουσία του σε πολλές περιοχές εντός συνόρων.
Ένας ιατρικός μύθος, γνωστός ήδη από τον προηγούμενο αιώνα, υποστηρίζει ότι η λήψη της Βιταμίνης Β1, γνωστής και ως θειαμίνης, μπορεί να κάνει τον ανθρώπινο οργανισμό να απωθεί τα κουνούπια. Η Βιταμίνη Β1 είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που βρίσκεται σε τρόφιμα όπως το κρέας, η μαγιά και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Παρότι ο μύθος έχει διαψευσθεί από επίσημους φορείς, συνεχίζει να είναι αρκετά διαδεδομένος, γεγονός που – λόγω των σοβαρών ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια – μη αμελητέοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για τον ευρύ πληθυσμό. Μάλιστα, μια έρευνα του 2020 σε φαρμακοποιούς στην Αυστραλία διαπίστωσε ότι το 27% εξακολουθεί να συνιστά τη θειαμίνη ως απωθητικό κουνουπιών σε ανθρώπους που ταξιδεύουν στο εξωτερικό.
Πως ξεκίνησε ο μύθος;
Το 1943, ο παιδίατρος W. Ray Shannon από τη Μινεσότα χορήγησε σε 10 ασθενείς διαφορετικές δόσεις θειαμίνης, η οποία είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά μόλις επτά χρόνια νωρίτερα, και έκανε σχετική δημοσίευση στο Minnesota Medicine Journal αναφέροντας ότι η θειαμίνη ανακούφιζε τον κνησμό και απέτρεπε περαιτέρω τσιμπήματα κουνουπιών. Δύο χρόνια αργότερα, το 1945, ο παιδίατρος Howard Eder από την Καλιφόρνια ισχυρίστηκε ότι δόσεις των 10 mg θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους ανθρώπους από τους ψύλλους. Στην Ευρώπη το 1958, ένας γιατρός εν ονόματι Dieter Müting ισχυρίστηκε ότι λάμβανε ημερησίως τέσσερις δόσεις θειαμίνης των 50 mg μαζί με τη σύζυγό του ενώ έκανε διακοπές στη Φινλανδία, και δεν είχε κανένα τσίμπημα κουνουπιού από την τρίτη ημέρα.
Το Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ προσπάθησε να αναπαράγει τα ευρήματα του Shannon αλλά απέτυχε ενώ, μέχρι και το 1949, όσοι κάτοικοι της Καλιφόρνιας χρησιμοποιούσαν θειαμίνη για να απωθήσουν τους ψύλλους ανέφεραν τη χρήση της ως μη αποτελεσματική. Άλλες ελεγχόμενες μελέτες που διεξήχθησαν δεν κατόρθωσαν να συνδέσουν τη λήψη θειαμίνης (σε οποιαδήποτε δοσολογία) με την απώθηση εντόμων. [πηγή 1][πηγή 2]
Η πρώτη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή το 1969 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η βιταμίνη Β1 δεν είναι συστηματικό απωθητικό κουνουπιών στον άνθρωπο». Μετέπειτα μελέτες υποδηλώνουν το ίδιο για τη θειαμίνη, καθώς και για άλλες προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις (π.χ. σκόρδο). [πηγή 1][πηγή 2]
Μάλιστα, οι δημοσιεύσεις που εντοπίσαμε να ισχυρίζονται ότι η κατανάλωση Βιταμίνης Β1 θα εξοστρακίσει τα κουνούπια, αποθάρρυναν ταυτόχρονα τον αναγνώστη από την χρήση εντομοαπωθητικών που περιέχουν την ουσία DEET.
Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν εντομοαπωθητικά, που περιέχουν DEET, μια ισχυρή χημική ουσία που μπορεί να προκαλέσει μερικές πολύ άσχημες και σοβαρές παρενέργειες. Αντί να ψεκάζετε με χημικά σπρέι το δέρμα σας δοκιμάστε μια εναλλακτική λύση που περιλαμβάνει την βιταμίνη Β1 (θειαμίνη)
Το DEET (N,N-Διαιθυλτολουαμίδη) είναι μια χημική ένωση που χρησιμοποιείται ως δραστικό συστατικό σε πολλά εντομοαπωθητικά. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) της Αμερικής, τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET προσφέρουν την καλύτερη προστασία από τα τσιμπήματα κουνουπιών. Σε επανεξέταση του απωθητικού το 2014 (προηγούμενη εξέταση το 1998), η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) δεν διαπίστωσε «κινδύνους που να προκαλούν ανησυχία» για τους ανθρώπους ή το γενικότερο περιβάλλον.
Συμπέρασμα
Η κατανάλωση θειαμίνης (Βιταμίνης Β1) μέσω τροφών δεν λειτουργεί με τρόπο που απωθεί τα κουνούπια, άρα δεν θωρακίζει τον οργανισμό ώστε να αποφεύγει τα τσιμπήματα. Όσοι βασίζονται σε βιταμίνες ως προστασία κατά των κουνουπιών μπορούν ακόμα να τσιμπηθούν από αυτά, καθώς και από άλλα έντομα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από πλήθος σοβαρών ασθενειών.
